Lokalizacija je nezaobilazna reč u prevodilačkoj industriji. Na sajtu bilo koje prevodilačke agencije videćete lokalizaciju, pored pismenog i usmenog prevođenja. Digitalna tehnologija, a s njom i lokalizacijska industrija, menja prevođenje, prevodilačku praksu i društvo.
Globalizacija
Globalizacija se odnosi na procese koji dovode do sve veće integracije i međuzavisnosti ekonomskih, tehnoloških, političkih, kulturnih i društvenih sistema na svetu. U globalnom selu gde vlada jedan jezik, engleski, i gde ubrzano dolazi do transformacije vremena i prostora, osnovna ljudska potreba za komunikacijom nadilazi sve ostale faktore globalizacije. Tu nije kraj paradoksu – dok se engleski jezik kao lingua franca proširuje, potreba za prevođenjem nikad nije bila veća.
Iako granice globalnog tržišta skoro da ne postoje, postoji jedno značajno ograničenje koje kompanijama nameću potrošači. Ako žele da kupci širom sveta od njih kupe proizvod, moraju da savladaju jezičku barijeru. U istraživanju koje je 2006. godine sprovela agencija za istraživanje tržišta Common Sense Advisory pokazano je da 56,2% potrošača smatra da je od cene bitnije da informacije o proizvodu na veb-sajtu dobiju na svom jeziku. Deset godina kasnije veb-sajt preveden na ciljni jezik jedan je od uslova za finansijski uspeh firmi, pa možemo naići na veb-sajtove na 14 i više jezika.
Lokalizacija
Pri svakom prevođenju glavni faktor koji se menja jeste jezička i kulturološka zajednica koja će prevod čitati. Lokalizacija je jezičko i kulturološko prilagođavanje sadržaja softvera, veb-sajta i propratne dokumentacije o proizvodu ciljnom tržistu, odnosno regionalnim šemama (eng. locale). U regionalne šeme spada promena jezičke varijante, formata vremena i datuma, valute, kulturno-specifičnog sadržaja, jedinica mere i sl.
Internacionalizacija
Da bi se olakšao prelazak između globalizacije i lokalizacije, internacionalizacija je tu da pomogne. Internacionalizacija je priprema sadržaja, odnosno njegova generalizacija, kako bi mogao podneti što više jezičkih i kulturoloških promena. Internacionalizovana verzija sadržaja kulturološki je neutralna, sadrži što veći broj podataka i formata i pisana je kontrolisanim jezikom. Kontrolisani jezik je strukturisaniji od nekontrolisanog jezika i koristi se za pisanje tehničkih tekstova. Sadržaj pisan takvim jezikom lakše je prevesti pomoću prevodilačkih alata.
Uticaj novog modela prevođenja na prevodilačku praksu
Lokalizacijski model prevođenja podrazumeva postojanje izvornog teksta na engleskom jeziku, internacionalizovane verzije teksta i lokalizovanih verzija na veliki broj ciljnih jezika. Tokom poslednje decenije uočava se trend upotrebe posredničke verzije izvornog teksta i u drugim sferama prevođenja koje nemaju veze s lokalizacijskom industrijom.
U titlovanju postoji engleski predložak koji se sastoji od titlova i vremenskih kodova i onda se on prevodi na ciljni jezik. U književnom prevođenju, kad se proza objavljuje u različitim regijama, mogu postojati različita pravila prevođenja za svaku regiju. U novinarstvu se može se desiti da se prvo napišu različite verzije izveštaja za svaku regiju koje se tek onda prevode.
Lokalizacija i kultura
Kako razvoj digitalnih tehnologija ima i pozitivan i negativan uticaj na društvo, tako je i uloga prevođenja na kulturu ambivalentna. Posledica lokalizacije je jezička i kulturološka raznolikost. Teoretičar prevođenja Entoni Pim tvrdi da određeni jezici, kroz proces lokalizacije, mogu ući u digitalnu komunikaciju i samim tim njihov život se produžava.
S druge strane, Pim smatra da se jaz između kultura može lokalizacijom povećati. Koja regija će dobiti lokalizovani softver ili bilo koju drugu lokalizovanu dokumentaciju o proizvodu ne zavisi samo od broja stanovnika te regije već i od bruto domaćeg proizvoda. Dešava se da bogate zemlje dobiju potpunu lokalizaciju, dok se one siromašnije moraju zadovoljiti delimičnom.
Na primer, sadržaj određenih veb-sajtova potpuno je prilagođen ciljnom jeziku (uključujući blog), dok su neki veb-sajtovi samo prevedeni. Zbog toga, Pim naglašava da se lokalizacija može opisati i kao „marketinška strategija međunarodnog kapitalizma“.
Iako ostatak prevodilačke prakse nastavlja svoj tok, lokalizacija dobija sve više na važnosti u prevodilačkoj industriji. Ignorisanjem lokalizacije, ignorišemo prevođenje.
Literatura:
Pavlović, N. (2015). Uvod u teorije prevođenja. Zagreb, Hrvatska: Leykam international.